Cerkiew pod wezwaniem Opieki Matki Bożej w Olsztynie to prawosławna cerkiew parafialna, która należy do dekanatu Olsztyn diecezji białostocko-gdańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Na naszą uwagę zasługuje także Katedralna Parafia greckokatolicka pw. Pokrowa Matki Bożej. Co warto wiedzieć o ich historii i obrządku? Spróbujmy się tego dowiedzieć!
Historia parafii katedralnej Pokrowa Matki Bożej w Olsztynie
Parafia kościoła greckokatolickiego (bizantyjsko-ukraińska) powstała w 1979 roku, a jej założycielem był o. Josafat Romanyk, Prowincjał Zakonu Ojców Bazylianów. Przedsięwzięcie to wspierał Wikariusz Generalny ks. mitrata Stefan Dziubina. Znaczący wkład wniósł także dr Stefan Czebeniak. Jak do tego doszło?
Społeczność ukraińska zasiedlająca miasto Olsztyn była mocno dotknięta skutkami wysiedleńczej akcji „Wisła”. Nie tylko dotknęły ją następstwa wojny i pierwszych lat powojennych, ale także w latach późniejszych była poddawana represjom komunistycznych władz, które wzmacniały antyukraińskie nastroje wśród Polaków. W tamtym czasie tylko jedna parafia rzymskokatolicka udostępniła swój kościół na nabożeństwa prawosławne. Jednak na każde święta, rekolekcje i pogrzeby wierni potrzebowali uzyskania osobnych pozwoleń od proboszcza.
Budowę cerkwi rozpoczęto w 1997 roku, a trzy lata później została ona oficjalnie poświęcona. W kolejnych latach dobudowano wielofunkcyjny dom parafialny oraz zakupiono dodatkowe grunty.
Dostępne są tutaj następujące księgi metrykalne:
- Księga chrztów,
- Księga ślubów,
- Księga zgonów.
Wszystkie prowadzone od 1979 roku. W skład parafii wchodzą oprócz Olsztyna także gminy Barczewo, Jeziorany, Dywity, Jankowo Gietrzwałd, Stawiguda, Purda, Olsztynek i powiat Szczytno.
Krótki rys historyczny kościoła greckokatolickiego w Polsce
Przypomnijmy, że w 1054 roku na skutek nieporozumień między Patriarchą Konstantynopola a Patriarchą Rzymu (papieżem) doszło do rozbicia i podziału chrześcijaństwa na część Wschodnią (grecką) i Zachodnią (łacińską). W XIII wieku upowszechniły się bardziej nazwy „katolicy” i „prawosławni”.
Ukraińska Grekokatolicka Cerkiew została niemal zniszczona w 1914 roku przez rosyjskie wojska okupacyjne, a w 1946 została zlikwidowana i zdelegalizowana przez władzę radziecką.
Dopiero pod koniec XX ten odłam chrześcijaństwa się odrodził i zaczął odbudowywać swoje struktury na Ukrainie i w diasporze. Po II Soborze Watykańskim pojawiła się możliwość, by rozbicie i rozdwojenie Kijowskiej Włodzimierzowskiej Cerkwi zostały ostatecznie zakończone.
Przeczytaj też: Jak przebiega i ile kosztuje ekshumacja? | Czy warto wpisać cechy charakteru do CV?
Istotne informacje o cerkwi greckokatolickiej w Olsztynie
Eparchia Olsztyńsko-Gdańska ma swoją kurię znajdującą się ulicy Lubelska 12. W sieci dostępna jest również strona www cerkwi. Pamiętajmy jednak, że dane znajdujące się na niej mogą być wykorzystywane wyłącznie do celów kościelnych zgodnie z Kodeksem Kanonów Kościołów Wschodnich. Jednocześnie zabrania się wykorzystywania danych do celów marketingowych czy komercyjnych.
Pełna nazwa świątyni to Parafia Grekokatolicka p.w. Pokrowa Matki Bożej. Harmonogram Mszy przedstawia się następująco:
- niedziele i święta godziny 10:00 i 14:00
- święta niebędące dniami wolnymi od pracy: godziny 10:00 i 14:00
- data odpustu: 14 października.
Prawosławna cerkiew: niezwykła architektura
Na naszą uwagę zasługuje także olsztyńska cerkiew prawosławna. Budynek, w którym zgromadzają się wierni to dawna kaplica Kościoła Ewangelckow-Augsburskiego przy Alei Wojska Polskiego, która została wybudowana w latach 1903-1904 w stylu neogotyckim, murowana i jednonawowa. Dawniej elewację zdobiły sterczyny i profile ceglane z zielonej glazury. Świątynie na potrzeby przesiedleńców wyposażono w ikonostas, usunięto organy i wybudowano kopułki z krzyżami w miejscu pinakli. Dodatkowo w latach 90. w oknach wstawiono witraże.W 2001 roku obok świątyni ustawiono drewniany krzyż upamiętniający akcję „Wisła”. Dla zwiedzających obiekt jest udostępniony w niedzielę między godziną 9:15 a 9:45. Warto odwiedzić ten budynek, który został już wpisany do rejestru zabytków!